domenica 13 febbraio 2011

Eja, custu est su nùmeru nou

Su nùmeru 4 de Eja. Pro l'iscarrigare
incarca inoghe
Est essidu custas dies Eja, su periòdicu in sardu èditu dae Papiros. Lu podides agatare in pdf incarchende custu link. In custu nùmeru b'at finas s'editoriale, chi s'agatat inoghe in suta, a tìtulu "Contra a s'isnatzionalizatzione e s'assimilatzione linguìstica".

In Sardigna est creschende su sentimentu e sa cussèntzia natzionale. Ma est finas semper prus profundu su protzessu de isnatzionalizatzione e de assimilatzione linguìstica e culturale de sos Sardos. Sos mannos chi connoschent e pràticant su sardu sunt su 70% ma sos pitzinnos petzi su 13%. Duncas, est in perìgulu sa trasmissione linguìstica intergeneratzionale. No est sa prima bia chi lu semus narende.
Sena limba non b'at natzione. Si non b'at natzione, comente podimus pretèndere chi crescat unu movimentu pro sa soverania? Comente pessamus de bi pòdere arribbare?
A dolu mannu, sa risposta de su movimentu natzionale sardu no est proportzionada a su perìgulu chi amus in pessu numenadu. Oramai est craru chi b'at una diferèntzia manna intre su movimentu linguìsticu, chi faeddat in sardu, e su movimentu polìticu, chi preferit s'italianu. Su prus de sos forum, de sa propaganda e de s'atzione polìtica issoro est fata in italianu.
Chi sas fortzas polìticas italianas in Sardigna prefèrgiant s'italianu non nos ispantat. Ma chi sos movimentos indipendentistas prefèrgiant s'italianu o s'inglesu in sa propaganda e in sas atziones issoro, imbetzes, nos ispantat, ca custa manera de operare servit a agiuare su protzessu de isnatzionalizatzione. Nos dolet a lu nàrrere, ma est gosi.
Ite isetamus a cambiare? Una soverania cras la podimus fraigare si dae oe fraigamus una muru culturale e lingùisticu contra a su protzessu de isnatzionalizatzione e assimilatzione.
Si non cumintzamus deretu, mai amus a resessire a nos autodeterminare. Lu devimus fàghere como, ca cras at a èssere peus. Lu devimus fàghere nois, ca petzi nois, sos Sardos, tenimus interessu a sarvare e afortire sa limba e s'idenlidade nostra.
E tando podimus bìnchere petzi istabilende, cadaunu de nois, dae deretu, de fàghere sa parte nostra. Duncas, chie est natzionalista, indipendentista, detzidat de cambiare limba, de impreare su sardu in cale si siat ocasione e àmbitu possìbile. Nos amus a afortire nois e s'at a afortire sa limba e sa natzione sarda.
Si lu faghimus totus, pessones, assòtzios, movimentos, istabilimus giai unu territòriu linguìsticu liberadu, semper prus mannu cantu prus manna at a èssere sa cantidade de pessones chi pràticant sa limba sarda.
Sa soverania si fràigat passu cun passu, in sa pràtica, finas cun sa resistèntzia natzionale chi est finas resistèntzia linguislica.

2 commenti:

elio ha detto...

Eja! Pagu de aciùnghere b'ada, eja. Solu ca custa at a essere una gherra e a su chi nan in Franza, "Cest l'argent chi fait la guerre". Si isetamus sa Regione e sas leges emus a gherrare cun fosiles a tapu. E tando, e chie la "sponsorizat" custa rivolutzione? Bi nd'at de Sardos chi ponen manu a su bussighitu? O inube l'emus a chilcare su "argent"?

Pàulu Pisu ha detto...

Sos isseberos limbisticos los faghen sa polìtiga. Sos chie poden chi la facan, fortzis at a serbire pius che a iscriere e allegare in sardu ebbia. Emmo una cosa no escluit s'àtera.
Non est cosa bella a fagher a allegare in sardu ebbia in donzi ocasione o cutestu unu a bias lu podet fagher, àteras bortas podet amesturare ebbia.

Ddu scireus ca in cuddu tempus s'iant cumbintu ca sa lìngua fut sinnu de poberesa e gretzùmini finas a si fai tenni bregùngia de dda fueddai. Ita at prodùsiu totu custu in tantis aredeus de pipius? Labai, is sardus iant imparau a si ndi sbregungiri de issus etotu. Che unu marcu fatu a fogu custu sentidu s'at sinnau e custa pebedda s'acumpàngiat che unu cani arrabiosu mancai mudu. Prontu perou a si ndi scidai e s'afracai a sa neba dònnia borta chi in pùbblicu provaus a fueddai in sardu. Che unu virus maraditu chi si trasmitit de babbu in fillu, in pagus si funt imunizaus e sceti avatu de ai, che in unu sètzida pissicanalìtiga, torrau a fai, torrau a bivi cussus annus de educatzioni totu cunfromaus a sa dènnega nosta etotu.